I. Upadłość osób fizycznych.
Tak zwana upadłość konsumencka to sądowe postępowanie przeznaczone dla osób fizycznych, nieprowadzących działalności gospodarczej, które stały się niewypłacalne, tj. nie mają m.in. na spłatę kredytów i zaciągniętych pożyczek. Dzięki zmianie ustawy Prawo upadłościowe, od 24 marca 2020 roku z trybu upadłości konsumenckiej mogą korzystać również osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą.
Dla ogłoszenia upadłości konsumenckiej bez znaczenia pozostaje wielkość powstałego zadłużenia, jak długo dłużnik zwlekał ze spłatą, a także czy zadłużenie powstało z jego winy. Efektem ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest przede wszystkim oddłużenie niewypłacalnej osoby fizycznej, czyli umorzenie całości lub części jego długów bądź ich spłata.
Pojęcie niewypłacalności nie zostało wprost zdefiniowane w ustawie, jednak:
• dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
• domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
• wystarczy, że dłużnik nie spłaca swoich zobowiązań w stosunku do jednego wierzyciela;
1. Wniosek o ogłoszenie upadłości.
W celu wszczęcia postępowania upadłościowego przed sądem, niezbędne jest złożenie wniosku na formularzu przygotowanym przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Taki wniosek zawiera:
1) dane identyfikujące dłużnika jak imię i nazwisko, miejsce zamieszkania oraz numer PESEL,
2) NIP dłużnika, jeżeli dłużnik miał taki numer w ciągu ostatnich dziesięciu lat przed dniem złożenia wniosku;
3) wskazanie miejsc, w których znajduje się majątek dłużnika,
4) wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie,
5) aktualny i zupełny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników,
6) spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty, spis wierzytelności spornych z zaznaczeniem zakresu w jakim dłużnik kwestionuje istnienie wierzytelności; wskazanie wierzytelności w spisie wierzytelności spornych nie stanowi jej uznania,
7) listę zabezpieczeń ustanowionych na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia, w szczególności hipotek, zastawów i zastawów rejestrowych,
8) informację o osiągniętych przychodach oraz o kosztach poniesionych na swoje utrzymanie oraz osób pozostających na utrzymaniu dłużnika, w ostatnich sześciu miesiącach przed dniem złożenia wniosku;
9) informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były nieruchomości, akcje lub udziały w spółkach;
10) informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były ruchomości, wierzytelności lub inne prawa, których wartość przekracza 10 000 zł;
11) oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku.
Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej składa się do sądu rejonowego miejsca zwykłego pobytu wnioskodawcy.
2. Dokumenty niezbędne do przygotowania wniosku o upadłość:
1) Dokumenty potwierdzające stan niewypłacalności:
a) umowy kredytowe i pożyczkowe zaciągniętych zobowiązań (bankowe i niebankowe)
b) korespondencja windykacyjna (wezwania do zapłaty, monity, ponaglenia, upomnienia)
c) dokumentacja dotycząca prowadzonych postępowań sądowych o zapłatę;
d) dokumentacja uzyskana na skutek prowadzonych postępowań egzekucyjnych (zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, zajęcia rachunków bankowych/wynagrodzenia za pracę);
2) Dokumenty potwierdzające wysokość uzyskiwanych dochodów za ostatnie 6 miesięcy (zaświadczenie o uzyskiwanych dochodach od pracodawcy, zaświadczenie z ZUS-u,);
3) Dokumenty, na podstawie których możliwe będzie ustalenie kosztów utrzymania dłużnika, a także osób pozostających na jego utrzymaniu;
4) Wszelkie umowy, potwierdzenia dokonania transakcji, które dotyczą składników majątku dłużnika, jeśli ich wartość przekracza 10.000,00 złotych;
3. Koszty postępowania.
• opłata od wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, którą musi wnieść dłużnik wynosi 30,00 złotych.
Przeprowadzenie postępowania upadłościowego łączy się z pewnymi kosztami, do których należą między innymi wydatki bezpośrednio związane z zabezpieczeniem, zarządem i likwidacją masy upadłości, w szczególności wynagrodzenie syndyka. Decydując się jednak na wszczęcie postępowania upadłościowego, dłużnik nie musi martwić się, że jego majątek nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania. W takiej sytuacji, tymczasowo koszty pokrywa Skarb Państwa.
4. Reprezentowanie przez profesjonalnego pełnomocnika.
Prawo upadłościowe, pomimo uproszczonej procedury ogłaszania upadłości konsumenckiej, nie wprowadza jego automatyzmu – postępowanie to nadal pozostaje postępowaniem sądowym, w którym sąd indywidualnie rozpatruje spełnienie przesłanek ogłoszenia upadłości w odniesieniu do każdego wnioskującego konsumenta. W tym celu niezbędne jest dokładne wypełnienie wniosku o ogłoszenie upadłości, w którym należy wykazać niewypłacalność dłużnika, a także szeregu wspomnianych powyżej okoliczności, co wiąże się ze skompletowaniem dużej ilości dokumentów. Ponadto, postępowanie upadłościowe wymaga przeprowadzenia rozpraw, podczas których Sąd może przesłuchać dłużnika.
Profesjonalny pełnomocnik w postępowaniu upadłościowym może wykonać szereg czynności, które mogą przybliżyć dłużnika do pozytywnego zakończenia postępowania. Wśród nich można znaleźć:
1) analizę sytuacji finansowej dłużnika,
2) sprawdzenie, czy dłużnik spełnia kryteria, których spełnienie jest niezbędne, by uruchomić postępowanie upadłościowe;
3) opracowanie planu naprawczego w sytuacji, gdy dłużnik nie spełnia powyższych kryteriów;
4) sporządzenie wniosku o upadłość konsumencką;
5) reprezentację dłużnika przed Sądem;
6) wsparcie podczas przebiegu postępowania upadłościowego;
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie jest procesem łatwym i odformalizowanym. Ustawa stawia przed dłużnikiem składającym wniosek o upadłość szereg wymogów, a nieprawidłowe wypełnienie wniosku może się wiązać z daleko idącymi konsekwencjami.
II. Postępowanie upadłościowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest odrębnym bytem prawny, działającym niezależnie od jej wspólników. Ogłoszenie jej upadłości jest możliwe w przypadku niewypłacalności.
Niewypłacalność spółki z o.o. następuje w dwóch przypadkach:
• jeżeli utraciła ona zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące
• gdy zobowiązania pieniężne spółki przekraczają wartość majątku i stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający 24 miesiące.
W przypadku niewypłacalności spółki, na członkach zarządu spoczywa obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie 30 dni od zaistnienia takiego stanu rzeczy. Niezłożenie wniosku w powyższym terminie może pociągnąć za sobą następujące konsekwencje:
• mogą oni ponosić odpowiedzialność za zobowiązania spółki swoim prywatnym majątkiem na gruncie art. 299 Kodeksu Spółek Handlowych;
• może zostać orzeczony zakaz prowadzenia działalności gospodarczej;
• mogą podlegać odpowiedzialności karnej;
1. Wniosek o ogłoszenie upadłości.
Wniosek o ogłoszenie upadłości spółki zgłasza się do sądu rejonowego właściwego ze względu na siedzibę spółki.
Wniosek powinien zawierać:
1) nazwę oraz numer oraz w Krajowym Rejestrze Sądowym,
2) wskazanie miejsca, w którym znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika;
3) wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;
Do wniosku powinno się dołączyć:
1) aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników;
2) bilans sporządzony przez dłużnika dla celów postępowania, na dzień przypadający w okresie trzydziestu dni przed dniem złożenia wniosku;
3) spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty, a także listę zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na jego majątku wraz z datami ich ustanowienia;
4) oświadczenie o spłatach wierzytelności lub innych długów dokonanych w terminie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku;
5) spis podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec dłużnika wraz z adresami, z określeniem wierzytelności, daty ich powstania i terminów zapłaty;
6) wykaz tytułów egzekucyjnych oraz tytułów wykonawczych przeciwko dłużnikowi;
7) informację o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika hipotek, zastawów, zastawów rejestrowych, zastawów skarbowych i hipotek morskich oraz innych obciążeń podlegających wpisowi w księdze wieczystej lub w rejestrach, jak również o prowadzonych innych postępowaniach sądowych, administracyjnych, sądowoadministracyjnych oraz przed sądami polubownymi dotyczących majątku dłużnika;
8) informację o miejscu zamieszkania reprezentantów spółki lub osoby prawnej i likwidatorów, jeżeli są ustanowieni;
9) informację, czy w jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
a) zatrudniał średniorocznie 250 lub więcej pracowników lub
b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych przekraczający równowartość w złotych 50 milionów euro, lub
c) sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat przekroczyły równowartość w złotych 43 milionów euro.
10) oświadczenie na piśmie co do prawdziwości informacji podanych we wniosku;
2. Koszty postepowania.
• koszt złożenia wniosku o upadłość spółki z o.o. do sądu to 1.000 zł.
• wraz ze złożeniem wniosku należy uiści zaliczkę na poczet kosztów postępowania, która wynosi wysokość jednokrotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat z nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
3. Oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości.
W przypadku oddalenia wniosku o upadłość, należy przeprowadzić postępowanie, które zmierza do likwidacji spółki z o.o. regulowane przepisami Kodeksu Spółek Handlowych. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego spółka zostaje wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego.
