Postępowanie upadłościowe – ogólne zasady

I. Upadłość osób fizycznych.

Tak zwana upadłość konsumencka to sądowe postępowanie przeznaczone dla osób fizycznych, nieprowadzących działalności gospodarczej, które stały się niewypłacalne, tj. nie mają m.in. na spłatę kredytów i zaciągniętych pożyczek. Dzięki zmianie ustawy Prawo upadłościowe, od 24 marca 2020 roku z trybu upadłości konsumenckiej mogą korzystać również osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą.
Dla ogłoszenia upadłości konsumenckiej bez znaczenia pozostaje wielkość powstałego zadłużenia, jak długo dłużnik zwlekał ze spłatą, a także czy zadłużenie powstało z jego winy. Efektem ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest przede wszystkim oddłużenie niewypłacalnej osoby fizycznej, czyli umorzenie całości lub części jego długów bądź ich spłata.
Pojęcie niewypłacalności nie zostało wprost zdefiniowane w ustawie, jednak:
• dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
• domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
• wystarczy, że dłużnik nie spłaca swoich zobowiązań w stosunku do jednego wierzyciela;

1. Wniosek o ogłoszenie upadłości.

W celu wszczęcia postępowania upadłościowego przed sądem, niezbędne jest złożenie wniosku na formularzu przygotowanym przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Taki wniosek zawiera:
1) dane identyfikujące dłużnika jak imię i nazwisko, miejsce zamieszkania oraz numer PESEL,
2) NIP dłużnika, jeżeli dłużnik miał taki numer w ciągu ostatnich dziesięciu lat przed dniem złożenia wniosku;
3) wskazanie miejsc, w których znajduje się majątek dłużnika,
4) wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie,
5) aktualny i zupełny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników,
6) spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty, spis wierzytelności spornych z zaznaczeniem zakresu w jakim dłużnik kwestionuje istnienie wierzytelności; wskazanie wierzytelności w spisie wierzytelności spornych nie stanowi jej uznania,
7) listę zabezpieczeń ustanowionych na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia, w szczególności hipotek, zastawów i zastawów rejestrowych,
8) informację o osiągniętych przychodach oraz o kosztach poniesionych na swoje utrzymanie oraz osób pozostających na utrzymaniu dłużnika, w ostatnich sześciu miesiącach przed dniem złożenia wniosku;
9) informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były nieruchomości, akcje lub udziały w spółkach;
10) informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były ruchomości, wierzytelności lub inne prawa, których wartość przekracza 10 000 zł;
11) oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku.

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej składa się do sądu rejonowego miejsca zwykłego pobytu wnioskodawcy.

2. Dokumenty niezbędne do przygotowania wniosku o upadłość:

1) Dokumenty potwierdzające stan niewypłacalności:
a) umowy kredytowe i pożyczkowe zaciągniętych zobowiązań (bankowe i niebankowe)
b) korespondencja windykacyjna (wezwania do zapłaty, monity, ponaglenia, upomnienia)
c) dokumentacja dotycząca prowadzonych postępowań sądowych o zapłatę;
d) dokumentacja uzyskana na skutek prowadzonych postępowań egzekucyjnych (zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, zajęcia rachunków bankowych/wynagrodzenia za pracę);
2) Dokumenty potwierdzające wysokość uzyskiwanych dochodów za ostatnie 6 miesięcy (zaświadczenie o uzyskiwanych dochodach od pracodawcy, zaświadczenie z ZUS-u,);
3) Dokumenty, na podstawie których możliwe będzie ustalenie kosztów utrzymania dłużnika, a także osób pozostających na jego utrzymaniu;
4) Wszelkie umowy, potwierdzenia dokonania transakcji, które dotyczą składników majątku dłużnika, jeśli ich wartość przekracza 10.000,00 złotych;

3. Koszty postępowania.

Opłata od wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, którą musi wnieść dłużnik wynosi 30,00 złotych.
Przeprowadzenie postępowania upadłościowego łączy się z pewnymi kosztami, do których należą między innymi wydatki bezpośrednio związane z zabezpieczeniem, zarządem i likwidacją masy upadłości, w szczególności wynagrodzenie syndyka. Decydując się jednak na wszczęcie postępowania upadłościowego, dłużnik nie musi martwić się, że jego majątek nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania. W takiej sytuacji, tymczasowo koszty pokrywa Skarb Państwa.

4. Reprezentowanie przez profesjonalnego pełnomocnika.

Prawo upadłościowe, pomimo uproszczonej procedury ogłaszania upadłości konsumenckiej, nie wprowadza jego automatyzmu – postępowanie to nadal pozostaje postępowaniem sądowym, w którym sąd indywidualnie rozpatruje spełnienie przesłanek ogłoszenia upadłości w odniesieniu do każdego wnioskującego konsumenta. W tym celu niezbędne jest dokładne wypełnienie wniosku o ogłoszenie upadłości, w którym należy wykazać niewypłacalność dłużnika, a także szeregu wspomnianych powyżej okoliczności, co wiąże się ze skompletowaniem dużej ilości dokumentów. Ponadto, postępowanie upadłościowe wymaga przeprowadzenia rozpraw, podczas których Sąd może przesłuchać dłużnika.
Profesjonalny pełnomocnik w postępowaniu upadłościowym może wykonać szereg czynności, które mogą przybliżyć dłużnika do pozytywnego zakończenia postępowania. Wśród nich można znaleźć:
1) analizę sytuacji finansowej dłużnika,
2) sprawdzenie, czy dłużnik spełnia kryteria, których spełnienie jest niezbędne, by uruchomić postępowanie upadłościowe;
3) opracowanie planu naprawczego w sytuacji, gdy dłużnik nie spełnia powyższych kryteriów;
4) sporządzenie wniosku o upadłość konsumencką;
5) reprezentację dłużnika przed Sądem;
6) wsparcie podczas przebiegu postępowania upadłościowego;
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie jest procesem łatwym i odformalizowanym. Ustawa stawia przed dłużnikiem składającym wniosek o upadłość szereg wymogów, a nieprawidłowe wypełnienie wniosku może się wiązać z daleko idącymi konsekwencjami.

II. Postępowanie upadłościowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest odrębnym bytem prawny, działającym niezależnie od jej wspólników. Ogłoszenie jej upadłości jest możliwe w przypadku niewypłacalności.
Niewypłacalność spółki z o.o. następuje w dwóch przypadkach:
• jeżeli utraciła ona zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące
• gdy zobowiązania pieniężne spółki przekraczają wartość majątku i stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający 24 miesiące.
W przypadku niewypłacalności spółki, na członkach zarządu spoczywa obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie 30 dni od zaistnienia takiego stanu rzeczy. Niezłożenie wniosku w powyższym terminie może pociągnąć za sobą następujące konsekwencje:
• mogą oni ponosić odpowiedzialność za zobowiązania spółki swoim prywatnym majątkiem na gruncie art. 299 Kodeksu Spółek Handlowych;
• może zostać orzeczony zakaz prowadzenia działalności gospodarczej;
• mogą podlegać odpowiedzialności karnej;

1. Wniosek o ogłoszenie upadłości.

Wniosek o ogłoszenie upadłości spółki zgłasza się do sądu rejonowego właściwego ze względu na siedzibę spółki.

Wniosek powinien zawierać:

1) nazwę oraz numer oraz w Krajowym Rejestrze Sądowym,
2) wskazanie miejsca, w którym znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika;
3) wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;
Do wniosku powinno się dołączyć:
1) aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników;
2) bilans sporządzony przez dłużnika dla celów postępowania, na dzień przypadający w okresie trzydziestu dni przed dniem złożenia wniosku;
3) spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty, a także listę zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na jego majątku wraz z datami ich ustanowienia;
4) oświadczenie o spłatach wierzytelności lub innych długów dokonanych w terminie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku;
5) spis podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec dłużnika wraz z adresami, z określeniem wierzytelności, daty ich powstania i terminów zapłaty;
6) wykaz tytułów egzekucyjnych oraz tytułów wykonawczych przeciwko dłużnikowi;
7) informację o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika hipotek, zastawów, zastawów rejestrowych, zastawów skarbowych i hipotek morskich oraz innych obciążeń podlegających wpisowi w księdze wieczystej lub w rejestrach, jak również o prowadzonych innych postępowaniach sądowych, administracyjnych, sądowoadministracyjnych oraz przed sądami polubownymi dotyczących majątku dłużnika;
8) informację o miejscu zamieszkania reprezentantów spółki lub osoby prawnej i likwidatorów, jeżeli są ustanowieni;
9) informację, czy w jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:
a) zatrudniał średniorocznie 250 lub więcej pracowników lub
b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych przekraczający równowartość w złotych 50 milionów euro, lub
c) sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat przekroczyły równowartość w złotych 43 milionów euro.
10) oświadczenie na piśmie co do prawdziwości informacji podanych we wniosku;

2. Koszty postepowania.

• koszt złożenia wniosku o upadłość spółki z o.o. do sądu to 1.000 zł.
• wraz ze złożeniem wniosku należy uiści zaliczkę na poczet kosztów postępowania, która wynosi wysokość jednokrotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat z nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

3. Oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości.

W przypadku oddalenia wniosku o upadłość, należy przeprowadzić postępowanie, które zmierza do likwidacji spółki z o.o. regulowane przepisami Kodeksu Spółek Handlowych. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego spółka zostaje wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego.