Zgodnie z art. 138 Ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zatem po prawomocnym wyroku ustalającym obowiązek alimentacyjny czy też po zawarciu ugody, której przedmiotem są alimenty, istnieje możliwość zmiany ich wysokości zarówno poprzez obniżenie jak i podwyższenie wysokości alimentów.
Wskazany powyżej przepis uzależnia możliwość zmiany obowiązku alimentacyjnego od zmiany stosunków.
Czego dotyczy ten artykuł:
- Czym jest zmiana stosunków w obowiązku alimentacyjnym?
- Kiedy dochodzi do zmiany stosunków?
- Obowiązek alimentacyjny a pełnoletność dziecka
Czym jest zmiana stosunków w obowiązku alimentacyjnym?
Zmiana stosunków najczęściej polega na zmianie istotnych okoliczności od których uzależniony jest obowiązek alimentacyjny oraz jego zakres tj. zakresu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego. Zmiana stosunków może również wynikać z wystąpienia, po ustaleniu alimentów, jakiegoś zdarzenia, które uzasadnia zmianę wysokości alimentów.
Kiedy dochodzi do zmiany stosunków?
Do zmiany stosunków może dojść między innymi w następujących sytuacjach:
- dziecko uzyskało możliwość samodzielnego zaspokajania swoich potrzeb;
- nastąpiła istotna zmiana siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania alimentacyjnego;
- zobowiązany lub uprawniony zawarł związek małżeński;
- zobowiązanemu do świadczeń alimentacyjnych urodziło się kolejne dziecko;
- nastąpiła utrata przez zobowiązanego jakichkolwiek możliwości majątkowych lub zarobkowych;
- nastąpiło istotne zwiększenie uzasadnionych potrzeb dziecka w związku z wiekiem czy pójściem do szkoły, a także zdolnościami i zainteresowaniami dziecka;
- wystąpiła długotrwała choroba lub znaczne pogorszenie się stanu zdrowia, zarówno po stronie uprawnionego jak i zobowiązanego.
Powyższe sytuacje mają charakter przykładowy. Zmiana stosunków musi mieć charakter istotny, co każdorazowo oceniane jest przez sąd orzekający. Jednocześnie sąd musi dokonać porównania sytuacji z momentu początkowego, czyli ustalenia obowiązku alimentacyjnego (zawarcia ugody alimentacyjnego lub uprawomocnienie się orzeczenia zasądzającego alimenty) oraz momentu końcowego, czyli stanu istniejącego w dacie orzekania o ich zmianie.
Obowiązek alimentacyjny a pełnoletność dziecka
Należy zaznaczyć, że zmianą stosunków nie jest fakt osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Rodzice są zobowiązani do wykonywania obowiązku alimentacyjnego do czasu, aż dziecko nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, nawet jeśli mamy do czynienia z pełnoletnim dzieckiem. Z chwilą uzyskania przez uprawnionego pełnoletności, alimenty należy świadczyć bezpośrednio do jego rąk. Jeżeli wykonywanie obowiązku alimentacyjnego przez rodziców byłoby połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeśli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania, istnieje możliwość zmiany obowiązku alimentacyjnego, a nawet jego uchylenie.